‘Als je niet repeteert, heb je geen goeie basis’
Een van de projecten die ondersteund worden door Defacto Cultuurfonds is Muziekhuis 050, (mede) opgezet door Rita Wiersma en Anna Piersma. Muziekhuis 050 voorziet voor een deel in het gebrek aan muziek in het basisonderwijs, maar gaat verder dan alleen dat. Journaliste Inki de Jonge van Dagblad van het Noorden hield een interview met de dames in het kader van het 5 jarig bestaan van dit alternatief voor Muziekschool Bij Vrijdag in Groningen, dat op 20 juni 2025 werd gepubliceerd in Dagblad van het Noorden. Lees verder hieronder.
Muziekhuis 050 in Groningen bestaat vijf jaar
Het gebeurde allemaal tijdens een kleine coronapauze. Saxofoniste Rita Wiersma herinnert het zich nog goed. Hoe ze éven op een terras konden zitten, haar collega’s van muziekschool Vrijdag en zij. Hoe het gesprek als vanzelf weer terechtkwam op de onvrede over de laatste ontwikkelingen van het muziekonderwijs.
Ze wilden allemaal hun werk goed doen, maar kregen steeds meer het gevoel dat ze een achterhoedegevecht moesten voeren. ,,Het ging alleen nog maar over laagdrempeligheid. Over creativiteit. Alsof iedereen alsmaar zomaar creatief is. En dan kwam er weer een nieuwe manager die ‘verbinding’ moest leggen terwijl we over de oude heel tevreden waren. Maar die werd ontslagen.’’
We werden als dinosaurussen gezien
De muziekdocenten, allemaal hoogopgeleid aan conservatoria en gepokt en gemazeld in het vak, zagen de ontwikkelingen hoofdschuddend aan. Wiersma: ,,Wij als docenten hebben op zeker moment nog een boze brief gestuurd, maar onze protesten leverden niets op. Wij waren het niet eens met de koers van vrijblijvendheid. Wie muziek wil maken heeft een basis nodig. Noten leren lezen. Oefenen. Maar we werden als een soort dinosaurussen gezien.’’
‘We waren het niet eens met de koers van vrijblijvendheid‘.
Muziekeducatie is veranderd. Onder minister Halbe Zijlstra werden fusies doorgevoerd die de traditionele muziekscholen deed opgaan in grote vrijetijdsinstituten met nieuwe ideeën over musiceren: jong, wild, minder gehinderd door kennis, meer gedreven door enthousiasme.
‘Nederlanders zijn niet goed genoeg meer opgeleid’
Wiersma: ,,Maar als dat traditionele muziekonderwijs verdwijnt, wie beheerst er dan nog de basisvaardigheden die je nodig hebt om door te groeien? De onderlaag voor de topconservatoria is aan het verdwijnen. Je ziet dat daar steeds meer buitenlandse musici studeren. Nederlanders zijn gewoon niet goed genoeg meer opgeleid.’’
Nee, lekker vonden ze het allemaal niet gaan, die middag op dat terras. Tot violiste/ fagottiste Nelleke van Beek zei: waarom beginnen we niet voor onszelf?
Cola en cornetto
Nu, bijna vijf jaar later, heeft Muziekhuis 050 een bloeiende en uitdijende lespraktijk, gevestigd in de oude Camerabioscoop aan het Hereplein. Het door Carex beheerde pand is aangemerkt als gemeentelijke broedplaats. Operagezelschap GOOV was er al eerder neergestreken.
Hier, in de kelder, waar generaties Groningers zich ooit met cola en cornetto in de rode stoeltjes voor het witte scherm nestelden, worden lessen en concerten gegeven door zo’n 25 voornamelijk klassiek gerichte docenten. Wiersma ontfermt zich over de algemene zaken.
,,We begonnen met niks, we knapten de zaal op, waren al blij dat het licht het deed’’, herinnert docente Anke Piersma zich. Piersma is behalve voorzitter van het bestuur repetitor, vleugelonderhouder, invalbegeleidster en dirigente. ,,En we wilden ook niet de zoveelste particuliere muziekschool oprichten, maar onderwijs geven aan mensen die niet alleen maar snel-snel willen.’’
‘Muziek is niet onverdeeld leuk’
Het doel: zoveel mogelijk mensen aan het musiceren krijgen op een betaalbare manier, via degelijk muziekonderwijs. Want dat levert, zo vinden ze bij Muziekhuis 050, uiteindelijk het meeste spelplezier op.
Oefening baart kunst, zeggen ze. Voordat de kunst ter wereld komt, moet er gewerkt worden. ,,Muziek is niet onverdeeld leuk’’, zegt Wiersma. ,,Als je niet repeteert, heb je geen goeie basis. Als je samen wilt spelen, moet je je instrument beheersen, zo simpel is het. En noten leren lezen. Je kunt wel op je gehoor willen spelen, maar dat is toch niet volledig. Je leert toch ook schrijven? Je communiceert toch niet alleen via een opnameapparaat? En muziektheorie kan je helpen om dingen te begrijpen en te ontwikkelen die je in eerste instantie niet snapt. Als jij bij een bigband wilt spelen, dan kan dat echt niet zonder papier.’’
Muziekhuis 050 organiseert ensembles, orkesten en bands, en speelt een bemiddelende rol als iemand toch graag individueel les wil – maar je leert er vooral door met mensen samen te spelen. Bijvoorbeeld in het Florence Popkoor of het Koor 050, in het saxofoonorkest, in een jazzensemble, in het symfonieorkest voor de jeugd, in de bigband. Voor de kleintjes is er algemene muzikale vorming in het Kiddy-orchestra.
‘Kom maar lesgeven, hoe lang wil je?’
,,We zijn heel flexibel’’, zegt Piersma. ,,En het kan dus ook zomaar een kant opgaan die je niet verwacht. Als iemand een idee heeft, kunnen we dat snel verwezenlijken. Als je als docent wilt pionieren moet je bij 050 zijn. Hier is het: Kom maar lesgeven, hoe lang wil je?”
Laagdrempeligheid is belangrijk. De lesprijs is meestal niet hoger dan 7 tot 12 euro per repetitie. ,,Iedereen moet het kunnen betalen’’, zegt Wiersma. Muziekhuis 050 heeft giften ontvangen van donateurs en krijgt ook wel instrumenten geschonken, het Fonds voor Cultuurparticipatie hielp met een startsubsidie. Er is een klein potje voor mensen die het écht niet kunnen betalen.
Muziekschool 050 is er dus voor de cursisten die snappen dat muziek maken niet in een nachtje te leren is. ,,Ze zeggen wel eens dat mensen er te weinig concentratie meer voor hebben’’, zegt Wiersma. ,,Maar het is juist goed dat iets langzaam tot je komt. Dat je geduld moet hebben. Het cliché is: ‘Muziek maken is helemaal niet moeilijk.’ Dat is gewoon niet waar. Als je iets wilt, moet je aan het werk, dat is nu eenmaal zo. Muziek mag écht leuk zijn. Maar er moet wel wat gebeuren.’’
Meer informatie op www.muziekhuis050.nl
Muziekhuis 050 wordt mede ondersteund door Defacto Cultuur Fonds, vooral om tegemoet te komen in het gebrek aan subsidie voor muziek in het basisonderwijs.